مسیریابی خطوط سریع السیر ریلی با استفاده از gis و تصمیم گیری های چند معیاره

حمل و نقل سریع السیر ریلی یکی از مهم ترین و جدید ترین مدهای حمل و نقلی ایمن است که به عنوان مکانیسم بسیار کارآمد در زمینه حمل و نقل درون شهری و برون شهری در کشورهای توسعه یافته و بسیاری از کشورهای در حال توسعه شناخته و استفاده می شود. از آنجا که آثار زیان بار این شبکه بر محیط زیست کمتر از سایر روش های حمل و نقل است، گسترش آن می تواند تاثیر فراوانی در کاهش آلودگی های زیست محیطی به همراه داشته باشد. لذا طراحی و به کار گیری راه آهن سریع السیر در کشور های مختلف، به منظور ارتقاء ایمنی، افزایش سرعت، کاهش آلودگی های زیست محیطی (با جایگزینی انرژی برق به جای سوخت های فسیلی) و کنترل ترافیک، ضروری شناخته می شود. از اینرو در نظر گرفتن معیارهایی نظیر سرعت، ترافیک، طول مسیر، تاثیر بر محیط زیست و نظیر آن در انتخاب مسیر ریلی پر سرعت و طراحی آن لازم می باشد. بررسی ها در زمینه مسیریابی این خطوط نشان می دهد که در دهه های گذشته، انتخاب بهترین مسیر بر مبنای معیارهای اقتصادی (نسبت سود به هزینه) و تبدیل سایر معیارها (اجتماعی، زیست محیطی و نظیر آن) به معیارهای اقتصادی صورت می گرفت. ولی امروزه با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره، دیگر لازم نیست که تنها از معادل های مالی معیارهای مختلف در انتخاب گزینه برتر استفاده گردد. بلکه می توان معیارهای مختلف کیفی و کمی را در اولویت بندی و انتخاب گزینه های برتر به کار برد. با توجه به ویژگی های شاخص های گوناگون در انتخاب مسیر سریع السیر ریلی( نظیر: وجود شاخص ها و معیارهای متضاد با یکدیگر، تعدد سازمان ها و نهادهای ذینفع، وجود شاخص هایی که غیر قابل اندازه گیری هستند و شاخص هایی که با معیارهای زبانی ارزیابی می شوند)، عدم قطعیت و عوامل متعددی که بر نحوه تصمیم گیری تاثیر می گذارند، استفاده از روش های تصمیم-گیری چند معیاره در سیستم اطلاعات مکانی (gis)، ضروری است. سیستم اطلاعات مکانی با داشتن توانایی دریافت، تحلیل و پردازش حجم انبوهی از داده ها(با سرعت و دقت بالا)، محیطی مناسب جهت در نظر گرفتن معیارهای متفاوت و میزان تاثیر هریک از آن ها در مسیریابی را فراهم می کند. لذا این تحقیق به بررسی کاربرد روش های تصمیم گیری چند معیاره در محیط gis می پردازد و نتایج نهایی منجر به ارائه مدلی جامع برای مسیریابی خطوط سریع السیر ریلی با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره در سیستم اطلاعات مکانی می گردد که می توان مدل مذکور را توسعه داده و برای مسیریابی سایر مدهای حمل و نقلی استفاده نمود.